YEDİTEPE
İstanbul'un, surları içinde kalan bölümünün,
yedi tepe üzerinde kurulduğu söylenir.
Bu tepelerin yerleri:
1- Topkapı Sarayı, Ayasofya ve Sultanahmet Camiinin bulunduğu tepe.
2- Çemberlitaş ve Nuriosmaniye Camiinin bulunduğu tepe.
3- Beyazıt Camii, Üniversite ve Süleymaniye'nin bulunduğu tepe.
4- Fatih Camiinin bulunduğu tepe.
5- Yavuz Selim Camiinin bulunduğu tepe.
6- Edirnekapı semtinde, Mihrimah Sultan Camiinin bulunduğu tepe.
7- Kocamustafapaşa semtinin bulunduğu tepe.
Bunlardan başka, İstanbul'da surların dışında kalan ünlü
tepeler şunlardır:
Beykoz'da Yuşa Tepesi, Rumelihisarı'ndaki Şehitlik Tepesi, Sarıyer'de
Maden Tepesi, Paşabahçe'de Karlıtepe, Beyoğlu'nda Tepebaşı ve Fetihtepe;
Şişli'de Hürriyet Tepesi, Gayrettepe, Esentepe, Kuştepe, Köğıthane'de
Nurtepe, Şirintepe Seyrantepe, Gültepe, Çeliktepe; Kadıköy'de Fikirtepe,
Göztepe; Usküdar'da lcadiye Tepesi, Sultantepe, Nakkaştepe, Büyük Çamlıca
ve Küçük Çamlıca tepeleri.
AKARSULAR
İstanbul'da büyük akarsu yoktur. En büyüğü
Riva çayıdır. Kocaeli topraklarından çıkar ve Çayağzı (Riva) Köyü yakınlarında
Karadeniz'e dökülür. Uzunluğu 65 kilometredir. Yeşilçay (Ağva), Çanak
Deresi, Şile batısında Uludere'de Karadeniz'e dökülür.
Boğaz'ın batı kesiminde İstinye Deresi ve Büyükdere, (1 5
km.) Haliç'e dökülen Köğıthane (12,5 km) ve Alibey dereleri (5 km), Küçükçekmece
Gölüne dökülen Sazlıdere, Büyükçekmece Gölüne dökülen Karasu Deresi, Terkos
Gölüne dökülen Istıranca Deresi, İstanbul'un önemli akarsularıdır.
Bunlardan başka birçoğu gezi ve eğlence yeri olan dereler
de vardır. Kadıköy'de Kurbağalıdere (20 km) Boğaz'da Göksu, Küçüksu (16,1
km), Elmalı, Baltalimanı (15 km), Belgrad, Sarıyer dereleri küçük akarsulardır.
İÇME SULARI
İstanbul'da şehir suyu olarak kullanılan
Terkos Gölü suyu, Kırkçeşme Suyu; Elmalı, Ömerli, Alibey, Darlık, Sazlıdere
ve İsaköy barajlarının suları, içilebilecek niteliktedir. Ayrıca üstün
nitelikte ünlü içme suları şunlardır:
Kağıthane ve Kemerburgaz'daki kaynaklardan sağlanan Hamidiye
Suyu, Ayazağa'da Dertlipınar Suyu, Baltalimanı'nda Kanlıkavak Suyu, Sarıyer'de
Çırçır Suyu, Kestane Suyu, Hünkör Suyu, Tomruk Suyu, Büyükdere'de Sultan
Suyu, Kocataş Suyu, Kireçburnu'nda Kefeli Suyu, Alibeyköy'ünde Kese Suyu
Rumeli yakasındadır.
Anadolu yakasında, Alemdağ'daki kaynaklardan sağlanan Taşdelen
Suyu, Sırmakeş Suyu, Defneli Suyu, Göztepe Suyu,
Alemdağ Suyu, Mütevelli Suyu, Çubuklu'da Çubuklu Suyu, Beykoz'da Karakulak
Suyu, Kadıköy çeşmelerinden akıtılan Kayışdağı Suyu, Büyük Çamlıca'da
Tomruk Suyu, Acıbadem'de Küçük Çamlıca Suyu, Yakacık'ta Ayazma Suyu ve
Şeker Suyu üstün nitelikli kaynak sularıdır.
GÖLLER
İstanbul'un üç önemli gölü vardır: Terkos,
Küçükçekmece, Büyükçekmece gölleri. ,
Bu göller, vadilerin sular altında kalmasından sonra meydana gelmiştir.
Terkos Gölü denizden ilişkisini kestiği için suları tatlıdır. Küçük
ve Büyükçekmece gölleri denize açık bulunduğundan suları tuzludur.
TERKOS GÖLÜ
Karadeniz kıyısındadır. Yüzölçümü 25 kilometre karedir. lstıranca
Çayı ile beslenir. Suyu tatlıdır. Gölün kenarında Terkos Köyü bulunur.
İstanbul'a geniş borularla su gönderilir. Suyun fazlası Yalancı Boğaz'dan
Karadeniz'e akar.
KÜÇÜKÇEKMECE GÖLÜ
İstanbul'un 24 kilometre batısında ve Marmara Denizi kıyısındadır.
Yüzölçümü 16 kilometre karedir. Suyunu Sazlıdere'den alır. Marmara Denizi'nden
bir setle ayrılmıştır. Fazla suları Marmara Denizi'ne dar bir ayakla akar.
Suları sığdır.
BÜYÜKÇEKMECE GÖLÜ
Mimar Sinan Bucağının bulunduğu yerde ve Marmara kıyısındadır.
Yüzölçümü 11 kilometre karedir. Suları derin değildir. Karasu Deresiyle
beslenir.
Büyükçekmece Gölü de Marmara Denizi'nden bir setle ayrılır, fakat denizle
bağlantılıdır.
BARAJ GÖLLERİ
İstanbul'da baraj gölleri de vardır. Bunlardan en tanınmış
olanları Elmalı Baraj Gölü, Omerli Baraj Gölü ve Alibey Baraj Gölüdür.
Ayrıca Darlık, Sazlıdere ve İsaköy barallarının gerisinde birer baraj
gölü meydana gelmiştir.
DENİZLER KIYILAR
İstanbul'un Karadeniz'de Marmara Denizi'nde
Istanbul Boğazı'nda, Haliçte, Adalar'da kıyıları vardır. Bu kıyılardan
her birinin ayrı bir özelliği olan semtler, köyler, liman ve iskeleler
bulunur. Kıyıları boyunca yer yer körfezler, koylar, burunlar,dik ve alçak
kıyılar kumsallar ve plajlar yer alır.
İSTANBUL BOĞAZI
Karadeniz'le Marmara Denizi'ni birleştirir. Uzunluğu düz
olarak 30 kilometredir. Girinti ve çıkıntılar hesaba katılınca kiyıların
uzunluğu ortaya çıkar. Rumeli yakasında Rumeli Feneri'nden Haliç kıyılarını
dolaşarak Ahırkapı Fenerine kadar 55 kilometre, Anadolu yakasında Anadolu
Feneriyle Kızkulesi arası 35 kilometre, Selimiye önündeki Kayak Burnu'na
kadar 36 kilometredir. Boğazın genişliği Anadolu Feneri ile Rumeli Feneri
arasında 3600 metre, Anadoluhisarı ile Rumelihisarı arasında 760 metredir.
Boğaz'ın en derin yeri Bebek'le Kandilli arasında 120 metredir.
İstanbul Boğazı'nda su yüzünde Karadeniz'den Marmara'ya,
su altında Marmara'dan Karadeniz'e akıntılar vardır. Su yüzeyinde yer
yer ters akıntılar da görülür.
HALİÇ
Batılıların Altın Boynuz (Corne d'Or) diye adlandırdığı Haliç,
lstanbul'la Beyoğlu arasında, genişliği yaklaşık 500 metre, uzunluğu 5
kilometre olan bir iç limandır. İstanbul yakasında
Cibali, Ayakapı, Fener, Balat, Ayvansaray, Defterdar, Eyüp semtleri, Beyoğlu
yakasında Kasımpaşa, Hasköy, Halıcıoğlu, Sütlüce, Karaağaç semtleri bulunur.
Son yıllarda girişilen yoğun çalışmalarla Haliç kıyıları temizlenmekte
eski tarihi güzelliğine kavuşturulmaktadır.
İKLİM
İstanbul'da genel olarak Akdeniz iklim
koşulları etkisini yürütür. Bu iklim, kıyı bölgelerle iç kesimlerde biraz
ayrılıklar gösterir.
Bilindiği gibi, Akdeniz ikliminde yazlar sıcak ve kurak,
kışlar ılık ve yağışlıdır. İstanbul iklimi, bir yandan Karadeniz'in bir
yandan Balkanlar ve Anadolu kara ikliminin etkisiyle meydana gelmiş özel
bir durum gösterir.
Kışın sık sık Balkanlardan gelen soğuk dalgalar etkisini
sürdürürken, bir ara Karadeniz'in çisentili, yağışlı üşüten az soğuk havaları
başlar. Bir bakarsınız Akdeniz etkisinin ılık lodoslu havaları baharı
getirir gibi olur. Bu değişik durum kış boyunca birbirini izler.
Kandilli Rasathanesinin kaydettiği gözlemlere göre İstanbul'da
yılın ortalama sıcaklığı 13,7 derece, ocak ayı ortalaması - 5 derece,
temmuz ayı ortalaması, 22,7 derecedir. Yıllık yağış 789'mm.dir. Yağışların
% 38'i kış % 1 8'i ilkbahar, % 13'ü yaz, % 31' sonbahar mevsimindedir.
İstanbul İlinde Göztepe, Sarıyer, Kartal, Şile, Florya, Yeniköy, Kumköy
hava gözlem istasyonlarında birbirinden az çok ayrı sonuçlar alınmaktadır.
İstanbul'un Anadolu yakası Rumeli yakasından biraz daha sıcaktır. Florya'da
en yüksek sıcaklık 27 derece, Göztepe'de 31 derecedir. Yıllık sıcaklık
ortalaması Florya'da 13,6, Gözlepe'de 13,9 derecedir.
İlimizde, yazın genel olarak poyraz, kışın karayel, yıldız karayel ve
lodos eser. Kıble ve lodos yağış getirir. Lodos, Marmara'da, karayel ve
yıldız karayel Karadeniz'de fırtına yapar.
ORMANLAR
İstanbul İlinde hava durumu genel olarak
Akdeniz iklimi özellikleri taşıdığından sıcak ve nemli hava etkisiyle
çıplak yerlere hemen hemen rastlanmaz. Ormanlık alanlar korular, fundalıklar,
çayırlar, otlaklar, yabani ot ve çiçek türleri her yerde görülür. İl sınırları
içinde, muz, turunçgiller, çay, pamuk gibi birkaç türden başka her çeşit
sebze ve meyve yetişir.
ORMANLARI
İstanbul'un arazisi engebeli ve nemli olduğundan orman yetişmesine çok
elverişlidir. Yetişen ormanlar yüzyıllardan beri şehrin yakacak ihtiyacı
için kesildiğinden toprağın ve iklimin gerektirdiği sıklıkta ve genişlikte
ormanlar kalmamıştır.
İstanbul İlinde, 224 51 8 hektarı Anadolu yakasında 27 370 hektarı Trakya
yakasında olmak üzere 251 888 hektar orman alanı vardır.
|