Türkiye'de 104 pilot okulda AB'dekine benzer bir eğitim sistemi uygulanıyor. Bu okullarda tasdikname yok, AB'de geçerli meslek sertifikaları, isteyenlere yatay ve dikey geçiş şansı var
Gökhan, 'büyüyünce ne olacağına' karar vermenin eşiğinde bir genç. Turizm meslek lisesine gidiyor. Ama yıl içinde eğer, turizmin kendine uygun bir sektör olmadığına karar verirse endüstri meslek lisesine geçebilecek. Ya da diyelim ki birdenbire aslında üniversiteye gidip kimya mühendisi olmaya karar verdi... O zaman da düz liseye geçecek, üstelik hiç sene kaybı olmadan... Eğer okulu bırakmaya karar verirse, mesleki eğitim aldığını gösteren sertifikalar alacak. Üstelik bu sertifikalar, Avrupa Birliği'ne üye ülkelerde de geçerli olacak.
Gökhan, Etiler Anadolu Turizm Meslek Lisesi'nin öğrencilerinden. O ve 59 arkadaşı, Mesleki Eğitim ve Öğretim Sistemini Güçlendirme Projesi (MEGEP) eğitimi alıyor. Proje, pek çok Avrupa ülkesinde gençlere meslek seçiminde yardımcı olmak için uygulanan sistemlere dayanarak hazırlanmış. Gökhan Saraç, AB destekli bu projeyi internette dolaşırken öğrenmiş ve kayıt olmaya karar vermiş.
AB'den 51 milyon dolar
MEGEP, 2004-2005 döneminde, 30 ilde, 104 pilot okulda başladı. Proje, AB fonlarından gelen 51 milyon dolarla desteklendi. Hedef, sektörle işbirliği yaparak, iş piyasasının istediği alanlarda ve becerilerde gençler yetiştirmek. MEGEP'te öğrenciler anlaşmalı Avrupa ülkelerindeki meslek liselerinde eğitimlerine devam etme şansına sahip.
Ancak bu projenin gerçekten amacına ulaşıp ulaşmadığı, en erken dört yıl sonunda öğrenilebilecek. Çünkü, MEGEP kapsamında gençlere lise eğitimi üç yerine dört yılda veriliyor.
Önce tanı, sonra seç
İstanbul'da pilot okullardan biri Küçükköy Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi. Burası İstanbul'daki 60 endüstri meslek lisesinin içinden seçilen sekiz pilot okul arasında. Müdür Tuncay Otay projeden çok umutlu. Nedenini şöyle anlatıtı: "İlköğretimde öğrencilere yönlendirme yapılmıyor. Bu yüzden ortaöğretim sürecinde çok kayıp veriyoruz. Projenin en güzel taraflarından biri, dokuzuncu sınıfın pilot seçilen meslek liselerinde ve düz liselerde ortak sınıf olması. Dokuzuncu sınıfta, ortaöğretimde lise birinci sınıfta alınan branş derslerinin yanı sıra bazı temel beceri ve yönlendirme dersleri veriliyor. Yönlendirme derslerinde de öğrenci sektör ve meslekleri tanıyor. Böylece 10. sınıfta meslek lisesinde hangi bölümü seçeceğine bilinçli bir şekilde karar veriyor. Ayrıca benim okuluma kaydolan öğrenci, mutlaka benim okulumda eğitime devam etmek zorunda değil. Proje dahilinde bir başka okula gidebilir. Mesela endüstri meslek lisesinden bir öğrenci Anadolu turizm otelcilik meslek lisesine geçebilir. Sene kaybı olmadan öğrenciler okullar içinde yatay ve dikey geçiş yapma imkâ nına sahip."
Uzmanlık sertifikası
Projenin meslek liselerinin bünyelerine çok iyi oturduğunu anlatan müdür Tuncay Otay, meslek lisesinden ayrılan öğrenciye de artık tasdikname dışında verilecek bir belge olduğunu söyledi. Meslekler seçildikten sonra her sınıfta öğrenciye uzmanlık sertifikasının verileceğini belirten Otay, "Öğrenci okulu bıraksa da elindeki uzmanlık sertifikası ile sektörde iş bulabilecek ve herkesin toplumdaki yeri belli olacak" dedi.
İlk ders: Sektörler
Temel beceri ve yönlendirme dersleri veren 24 yıllık öğretmen Şevket Parlas ise sistemi şöyle anlattı: "Derslerde meslek seçerken hangi meslek becerilerinin olması gerektiği anlatılıyor. İnşaat, makine, el sanatları, elektrik-elektronik, turizm gibi yedi sektörü tanıtıyoruz. AB'de de bu sistem kullanılıyor. Bizlere de AB'den gelen proje sorumluları dersler verdi."
Bu çocukların seçme şansı var...
Öğrencilerden kimi kayıt yaptırırken özellikle MEGEP'in uygulandığı okulları seçmiş, kimi ise kayıt için geldiğinde MEGEP'ten haberdar olmuş. Hepsinin ortak noktası ise projeden umutlu olmaları.
Gökhan Saraç (Etiler Anadolu Turizm Otelcilik Meslek Lisesi): Projeyi internette dolaşırken duydum. Meslekleri öğreniyorum, şimdiden kendime yakın birkaç alan belirledim. Seyahat acenteciliği yapmak istiyorum. Not ortalamamı da iyi getirebilirsem, Boğaziçi'nde bile okuyabilirim.
Cem Kalan (Etiler Anadolu Turizm Otelcilik Meslek Lisesi): Meslekler tanıtılırken kuyumculuğu kendime çok yakın buldum. Alan değiştirme şansı bizim için büyük avantaj. Staj zamanında mesleğe uygun olmadığımı düşündüğümde bölümümü değiştirebileceğim. İstemediğimiz mesleği yapmak zorunda olmayacağız.
İrem Cora (Etiler Anadolu Turizm Otelcilik Meslek Lisesi): MEGEP'ten habersizdim. Ancak şimdi halimden çok memnunum. Normal meslek liselerine göre avantajlıyız. Seyahat acenteciliği yapmak istiyorum. Bu alanda yapamazsam tekstil düşünüyorum. Üniversite okuyamazsam da elimde mesleğim ve belgem olacak.
İmran Çetin (Küçükköy Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi): AB ülkelerinde de çalışma imkanımız olduğu için çok sevindik. Başka bir okula geçme, alan değiştirme şansımızın olması çok güzel. Şimdi birçok meslek hakkında bilgi ediniyoruz. Bu çok güzel.
Eğitim dört yıla çıkıyor
Kullanılan sistemin, Türkiye'de uygulanan normal ve mesleki lise eğitiminden farkları şunlar:
UNESCO geliştirdi