PARAGRAF YORUMU
SORU"İnsan niçin yazar? Bence bilgi aktarmak,
insanlara yararlı olmak, yarına kalmak gibi amaçların ötesinde insanın
kendini açıklamak istemesidir onu bu eyleme iten."
Parçaya göre yazmanın asıl amacı nedir?
a) İnsan niçin yazar?
b) İnsanın kendini açıklamak istemesidir.
Soruda parçanın ana düşüncesi isteniyor. Parçanın ana düşüncesi "insan
niçin yazar?" sorusunun cevabı olacaktır. Bu nedenle doğru cevap"b"
şıkkıdır.
Ana Düşünce: Yazılı ve ya sözlü anlatımın bize aktarmak istediği
düşüncesine denir. Ana düşünce paragraftaki diğer düşünceleri denetleyen
ve kendine bağlayan düşüncedir. Bu nedenle yargı kapsamı bakımından paragrafın
tümünü karşılar.
Pratik Yol ! Ana düşünceyi bulmak
için paragrafa "Bu konuda yazarın düşüncesi nedir?" sorusunu
sormak gerekir.
Yardımcı Düşünceler: Ana düşünceyi güçlendirmek amacıyla paragrafta
yer alan diğer düşüncelerdir. Bu nedenle yargı kapsamı bakımından paragrafın
ancak bir kısmını karşılayabilirler.
Ana Düşünce Cümlesinin Özellikleri:
1) İlk cümleye, şimdi yazar niye böyle düşündüğünü açıklayacak değerlendirmesiyle
bakabiliyorsak o cümle ana düşünce cümlesidir.
Sanatın dili, evrenseldir. (Ana düşünce)
2) Bağlaçlardan sonra gelen cümlelere dikkat edilmelidir. Çünkü bağlaçlar
genelde ana düşünceye geçildiğini uyarırlar.
Giriş Cümlesi
1) Paragraf tamamlama düzeyinde olursa: anlatımı yapılan konu bulunur
ve bunun birinci cümle ile olan kavramsal geçişlere dikkat edilir.
İnsanlar programlı çalışmalıdır.
2) Seçenek düzeyinde olursa: içinde bağlaçların ve bu görevli işaret
zamirlerinin ve işaret sıfatlarının bulunmadığı cümle seçilir.
Örneğin;
Hangisi bir yazının giriş cümlesi olmaya uygundur.
a) Romancı, bu konulara daha çok eğilmelidir.
b) Şair, bunları hayattan alır bize anlatır.
c) Her gün bir dergi okumanın da kültürümüze katkısı olacaktır.
d) Sanatın insanı geliştiren bir yanı vardır.
Burada doğru cevap "d" seçeneğidir. İçinde bağlaç ve bu görevli
işaret zamiri ve ya işaret sıfatı bulunmamaktadır. Giriş cümlesi olmaya
uygundur.
3) Bu parça (paragraf) hangi sorunun yanıtı olarak yazılmış olabilir diyen
sorularda cevap giriş cümlesidir. Çünkü sorulan soru paragrafın konu cümlesini
oluşturur. Bu yüzden birinci cümleye özellikle dikkat edilmelidir.
4) Hangisi parça ikiye bölünürse ikinci paragrafın giriş cümlesi olur
diye sorular olabilir. Bu sorularda cümleler numaralanmıştır. Birinci
cümlenin konusu ve bakış açısı belirlenerek diğer cümlelerin olup olmadığına
dikkat edilmelidir.
5) Numaralanmış cümlelerden hangisi paragrafta yer almamalıdır diyen sorularda
da aynı yöntemi uygulamalıyız.
6) Konu başlığını bulmak: Konu başlığı sorulan sorularda aynı düşüncenin
ve ya konu cümlesinin temel kavramlarını bir araya getirdiğimizde konu
başlığını buluruz.
Örneğin;
Romancının görevi halkı aydınlatmak olmalıdır.
Bu cümleyle başlayan bir parçanın başlığı "Romancının Görevi"
olabilir.
ANLATIM ŞEKİLLERİ
1) Betimleme (tasvir etme); izlenim uyandırma.
2) Öyküleme (hikaye); olayların içinde yaşatmak.
3) Açıklama; bilgilendirme.
4) Tartışma; düşünceyi geliştirme.
DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
1) Tanık gösterme; uzman kişilerin sözlerini kullanma.
2) Kanıtlama; sayılar kullanma,
3) Örnekleme; konu hakkında örnekler verme.
4) Karşılaştırma; birden çok yargının özelliklerini karşılaştırma.
5) Tanımlama; yargının tanımını yapma
|